επιπτωσεισ του καταναλοτισμου στο περιβαλοντικο τομεα
Ο ΥΠΕΡΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ. Χριστούγεννα η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας και από βάθους καρδίας εύχομαι σε όλους χρόνια πολλά και υγεία. Υγεία σωματική και ψυχική. Όμως τα υπέρτατα αυτά αγαθά μας απασχολούν έντονα όταν τα βιώσουμε ή όταν τα στερηθούμε ακούσια η εκούσια...Ο ΥΠΕΡΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ
Χριστούγεννα η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας και από βάθους καρδίας εύχομαι σε όλους χρόνια πολλά και υγεία. Υγεία σωματική και ψυχική. Όμως τα υπέρτατα αυτά αγαθά μας απασχολούν έντονα όταν τα βιώσουμε ή όταν τα στερηθούμε ακούσια η εκούσια.
Οι επιπτώσεις στη σωματική μας υγεία έχει να κάνει στο μεγαλύτερο ποσοστό με περιβαλλοντικούς παράγοντες (μόλυνση) από υπερκατανάλωση χημικών ουσιών και παθογόνων μικροοργανισμών που μέσω της τροφικής αλυσίδας ή εισπνοής ή δια της επαφής που με τη σειρά τους δημιουργούν εκατοντάδες λοιμώξεις, από απλά αναπνευστικά προβλήματα μέχρι καρκίνο και AIDS.
Οι παραπάνω επιπτώσεις προέρχονται από την μόλυνση και ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος. Υπάρχουν όμως και επιπτώσεις περισσότερο σοβαρές λόγω ηθορύπανσης, σ’ ένα άλλο περιβάλλον απέραντο και ανεξιχνίαστο, το περιβάλλον της ψυχής, όπου η ανθρώπινη αγωνία μέρα με την μέρα μεγαλώνει, ενώ τα ψυχικά προβλήματα πολλαπλασιάζονται, από τα Μ.Μ.Ε, ενώ ο άνθρωπος αποτραβιέται, αποξενώνεται και σε αρκετές περιπτώσεις τρελαίνεται.
Ο κοινωνικο –οικονομικός προσανατολισμός του καταναλωτικού τρόπου ζωής με το σημερινό αστικο-βιομηχανικό μοντέλο ζωής, χαρακτηρίζεται από μονόπλευρη ποσοτική αύξηση της παραγωγής με μεγάλες απαιτήσεις για κέρδος και υπερκατανάλωση και τη δημιουργία τεχνικών αναγκών στους πολίτες. Οι ανάγκες αυτές κατασκευάζονται από τα μέσα επικοινωνίας με χορηγούς πολυεθνικές εταιρείες και δημιουργούν μια ζήτηση για αντικείμενα που δεν είναι χρήσιμα και που το καθένα έχει σχεδιαστεί, γι να φθαρεί όσο το δυνατόν ταχύτερα (από τα πλαστικά ξυραφάκια μέχρι τα πλαστικά αυτοκίνητα).
Ζούμε σήμερα σ΄ένα κόσμο συνεχώς αυξανόμενης κατανάλωσης παντοειδών αγαθών, ηλεκτρονικών, αυτοκινήτων, ύλης και ενέργειας που λόγω των θερμοδυναμικών νόμων συνεπάγεται ρύπανση και εξάντληση των πόρων. Επειδή όμως τίποτα δεν είναι άπειρο, είναι σαφές ότι η κατανάλωση δεν μπορεί να αυξάνεται άνευ περιορισμών. Τότε το ερώτημα είναι που ευρίσκεται το όριο της κατανάλωσης. Το όριο εκείνο που θα ικανοποιεί βασικές ανάγκες που θα παρέχει ικανοποίηση και ευτυχία στο άτομο. Εκείνο που τώρα είναι βέβαιο είναι ότι ο φαύλος κύκλος της κατανάλωσης δεν τελειώνει, γιατί η καταναλωτική μανία δεν έχει να κάνει με αυτά που διαθέτουμε, «αλλά με αυτά που έχουμε σε σχέση με τον γείτονα» αρχή που αποτελεί και την αρχή της καταναλωτικής μανίας.
Όταν δεν είχαμε τηλεοράσεις, τηλέφωνα και παρόμοια εργαλεία, υπήρχε πολύς ελεύθερος χώρος για κοινωνικές συναντήσεις πάσης φύσεως και τη δημιουργία κάποιας αίσθησης ισορροπίας. Τώρα έχουμε βίντεο, τηλεοράσεις, μηχανές fax,υπολογιστές με τους οποίους ανταλλάσσουμε μηνύματα, ευχές και κάνουμε διάφορες συναλλαγές, χωρίς να έχουμε την ανθρώπινη επικοινωνία με το συνάνθρωπό μας. Και ο ελεύθερος χρόνος έγινε ελάχιστος και συνεχώς τρέχουμε. Οι μηχανές επέφεραν μεγάλη πυκνότητα στις δραστηριότητές, αφού τώρα μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα ανά μονάδα χρόνου σε σύγκριση με το παρελθόν. Ξεκινώντας από την αρχή « ότι δεν μπορούμε να μείνουμε πίσω από τους άλλους, αποκτούμε, ότι αποκτά ο πλησίον μας», και η ασταθής διαδικασία της συγκέντρωσης περισσότερων εργαλείων, ύπαρξης λιγότερης ευτυχίας και συμπύκνωσης του χρόνου μας συνεχίζεται. Ας δούμε όμως επίκαιρα παραδείγματα των επιπτώσεων της καταναλωτικής μανίας στο περιβάλλον:
Η κατανάλωση του νερού για αρδεύσεις και οικιακή χρήση είναι τυπική περίπτωση της ιδεολογίας ότι ο πλανήτης είναι άπειρος και τα προβλήματα κάπου μακριά από εμάς. Η σπατάλη του νερού για αρδεύσεις είναι τεράστια, λόγω της τιμής του ύδατος. Στη Μεσσαρά η υπεράντληση έχει κατεβάσει τον υδροφόρο ορίζοντα, κατά 20 μέτρα τα τελευταία τριάντα χρόνια με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν μελλοντικά με απερήμωση. Επίσης τα κακοσυντηρρημένα δίκτυα του Ηρακλείου που έχουν μόνιμα διαρροές και συχνές διακοπές με αποτέλεσμα το νερό να είναι σχεδόν ακατάλληλο και όλοι μας να αγοράζουμε εμφιαλωμένο. Παγκοσμίως οι ποσότητες ανανεώσιμου ύδατος θα μειωθούν μέχρι 50% το 2010 (State of the World Norton, New York) Το Πεκίνο και το Ισραήλ αντιμετωπίζουν ελλείψεις που σήμερα έχουν φθάσει σε οριακό σημείο, γεγονός που οδήγησε το Ισραήλ να εφαρμόσει εκτεταμένα προγράμματα αφαλάτωσης.
Τα «Φράγματα» και η υπερβολική άντληση στις ΗΠΑ έχουν οδηγήσει 364 ήδη ψαριών κοντά στην εξαφάνιση. Τα φράγματα του ποταμού Σακραμέντο στη Καλιφόρνια εμποδίζουν τους σολομούς να προχωρήσουν προς τις πηγές για να εναποθέσουν τα αυγά τους. Από 120.000 άτομα το 1960, το 1990 μόνο 400 έφθασαν στις περιοχές ωοτοκίας. Στον ποταμό Σνέικ το 1991 μόνο 4 σολομοί κατάφεραν να περάσουν τα 8 φράγματα που ορθωνόταν στο δρόμο τους. Αν δεν ληφθούν μέτρα ορθής διατίμησης, ανακύκλησης και φειδωλής χρήσης, η σημερινή σπατάλη θα είναι μοιραία για πολλούς.
Η απόδοση στη χρήση «ενέργειας» ποικίλει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Οι ανεπτυγμένες χώρες την σπαταλούν κατά κόρον, αλλά χρησιμοποιούν 40% λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή ίδίων αγαθών και υπηρεσιών από τις υπο ανάπτυξη χώρες (N.Lennsen). Οι υπό ανάπτυξη χώρες εξελίσσονται με παραδοσιακές σπατάλες τεχνολογίας και η υποδομή τους είναι ενεργοβόρα.
Το μεγάλο όμως πρόβλημα της Αθήνας, του Ηρακλείου της Θεσσαλονίκης και κάθε μεγάλης πόλης είναι το ιδιωτικό αυτοκίνητο. Ένα σύνηθες αυτοκίνητο έχει 1000 κιλά μέταλλο, 100 κιλά πλαστικό και ότι η παραγωγή αυτών των υλικών συνεπάγεται σε τοξικά υλικά και άλλες μορφές ρύπανσης. Το αυτοκίνητο όμως αποτελεί μια ιδιόμορφη μορφή κατανάλωση. Δεν ρυπαίνει μόνο μόνο με την κατασκευή και τη λειτουργία του. αλλά κυριολεκτικά γεμίζει τις πόλεις με την παρουσία του. Ρίξτε μια ματιά στο Ηράκλειο αυτές τις γιορτινές ημέρες, όπου φέτος δεν απαγορεύθηκε η κυκλοφορία στον περίφημο σταυρό, θα διαπιστώσετε το παράδοξο οι δρόμοι να καταλαμβάνονται από τους πεζούς, ανάμεσα στους οποίους ελίσσονται οχήματα με κάθε γραφικότητα και στα πεζοδρόμια να είναι σκαρφαλωμένα όσα οχήματα έτυχε να μην κινούνται.
Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα υπερκατανάλωσης σε όλους τους τομείς, αλλά υπάρχουν και μηνύματα αισιοδοξίας, εάν ο καθένας από μας αλλάξει στάση ζωής και ελαττώσει την κατανάλωση σ΄ ένα τεράστιο φάσμα όπως: εξοικονόμησης ενέργειας, νερού, τροφής, μείωση μανιώδους συγκέντρωσης εργαλείων, αντικειμένων, επικίνδυνων και πολλών αντιαισθητικών παιχνιδιών κ.λ.π. Είναι δικό μας ζήτημα να ζητήσουμε την ευτυχία εκεί όπου πράγματι μπορεί να υπάρχει, στην αρμονική επικοινωνία και συμβίωση με τους συνανθρώπους και το περιβάλλον. Γνωστά δράματα βαθύπλουτων που πέθαναν δυστυχείς, όπως του Χιούζ, του Αριστοτέλη και της Χριστίνας Ωνάση, δείχνουν ότι ο καταναλωτισμός επ΄ ουδενί λόγω δεν αποτελεί ικανή συνθήκη ανθρώπινης ηρεμίας.. Ο καταναλωτισμός έχει δύο σημαντικά χακτηρισιτικά: δεν επιφέρει καμιά μακροχρόνια ικανοποίηση και, αν συνεχισθεί με τον τρέχοντα ρυθμό θα οδηγήσει το περιβάλλον και την κοινωνία μας σε κρίση χωρίς ιστορικό προηγούμενο.
Από την άλλη αν σε όλα αυτά προστεθεί η τηλεόραση, η οποία εξελίσσεται γοργά σε παγκόσμιο διδασκαλείο διαφθοράς, βίας και ανομίας. Αντικειμενικός σκοπός η πλύση του εγκεφάλου που επιχειρείται με τη διαφήμιση, τη συνθηματολογία, την υπεραπλούστευση, την ισοπέδωση, την αποθέωση του απατηλού και τον αξωραισμό του μηδαμινού. Ο πολίτης ανυποψίαστος και ανυπεράσπιστος περιλούζεται νυχθημερόν από τον χειμαρρώδη βόρβορο που ξεχύνεται συχνά στη κατοικία του από τις τηλεοπτικές οθόνες. Οι πρώτες ύλες που του σερβίρουν είναι συνήθως βία, το αίμα, και ο θάνατος. Και κυρίως τα εξαχρειωμένα κοινωνικά πρότυπα, εστίες ψυχικής μόλυνσης, πνευματικής ιδιωτείας και κυρίως ευτελισμού της προσωπικής αξιοπρέπειας. Ο άγριος ανταγωνισμός μεταξύ των σταθμών, υπαγόρευσε τη φρίκη των εικόνων στο ατύχημα στα Τέμπη, απανθρακωμένα και διαμελισμένα πτώματα και θρήνους. Αυτό το άγριο κυνήγι του αποτρόπαιου και της υπερκατανάλωσης εικόνων φρίκης, παίρνει συχνά διαστάσεις σαδισμού και απανθρωπιάς.
Το αντίδοτο στην ηθική αυτή κατάπτωση είναι από θεολογικής άποψης η ειλικρινής μετάνοια και εξομολόγηση και από κοσμικής η «ανθρωπιά».
Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία. Δεν βρίσκεται στραμμένη προς ένα μονάχα σημείο του ορίζοντα, είναι στραμμένη σε κάθε σημείο της γης, όπου υπάρχει πόνος, στέρηση, αρρώστια, πόλεμος, δυστύχημα, λοιμός, παιδιά που δεν συμπληρώνουν το πέμπτο έτος της ζωής από έλλειψη βασικών αγαθών, σένα κόσμο υπερκαταναλωτισμού και παχυσαρκίας.
Εκείνος που είναι αληθινά ανθρώπινος, όχι δεν έχει δικαίωμα, όχι δεν έχει χρέος, δεν μπορεί να μην είναι σε κάθε περίσταση ανθρώπινος. Πρέπει πολλά να αρνηθείς για να κερδίσεις τα ουσιώτερα, αλλά προ πάντων να κερδίσεις την « σωτηρία της ψυχής που είναι υπέρτατος νόμος»
ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.
Χριστούγεννα η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας και από βάθους καρδίας εύχομαι σε όλους χρόνια πολλά και υγεία. Υγεία σωματική και ψυχική. Όμως τα υπέρτατα αυτά αγαθά μας απασχολούν έντονα όταν τα βιώσουμε ή όταν τα στερηθούμε ακούσια η εκούσια.
Οι επιπτώσεις στη σωματική μας υγεία έχει να κάνει στο μεγαλύτερο ποσοστό με περιβαλλοντικούς παράγοντες (μόλυνση) από υπερκατανάλωση χημικών ουσιών και παθογόνων μικροοργανισμών που μέσω της τροφικής αλυσίδας ή εισπνοής ή δια της επαφής που με τη σειρά τους δημιουργούν εκατοντάδες λοιμώξεις, από απλά αναπνευστικά προβλήματα μέχρι καρκίνο και AIDS.
Οι παραπάνω επιπτώσεις προέρχονται από την μόλυνση και ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος. Υπάρχουν όμως και επιπτώσεις περισσότερο σοβαρές λόγω ηθορύπανσης, σ’ ένα άλλο περιβάλλον απέραντο και ανεξιχνίαστο, το περιβάλλον της ψυχής, όπου η ανθρώπινη αγωνία μέρα με την μέρα μεγαλώνει, ενώ τα ψυχικά προβλήματα πολλαπλασιάζονται, από τα Μ.Μ.Ε, ενώ ο άνθρωπος αποτραβιέται, αποξενώνεται και σε αρκετές περιπτώσεις τρελαίνεται.
Ο κοινωνικο –οικονομικός προσανατολισμός του καταναλωτικού τρόπου ζωής με το σημερινό αστικο-βιομηχανικό μοντέλο ζωής, χαρακτηρίζεται από μονόπλευρη ποσοτική αύξηση της παραγωγής με μεγάλες απαιτήσεις για κέρδος και υπερκατανάλωση και τη δημιουργία τεχνικών αναγκών στους πολίτες. Οι ανάγκες αυτές κατασκευάζονται από τα μέσα επικοινωνίας με χορηγούς πολυεθνικές εταιρείες και δημιουργούν μια ζήτηση για αντικείμενα που δεν είναι χρήσιμα και που το καθένα έχει σχεδιαστεί, γι να φθαρεί όσο το δυνατόν ταχύτερα (από τα πλαστικά ξυραφάκια μέχρι τα πλαστικά αυτοκίνητα).
Ζούμε σήμερα σ΄ένα κόσμο συνεχώς αυξανόμενης κατανάλωσης παντοειδών αγαθών, ηλεκτρονικών, αυτοκινήτων, ύλης και ενέργειας που λόγω των θερμοδυναμικών νόμων συνεπάγεται ρύπανση και εξάντληση των πόρων. Επειδή όμως τίποτα δεν είναι άπειρο, είναι σαφές ότι η κατανάλωση δεν μπορεί να αυξάνεται άνευ περιορισμών. Τότε το ερώτημα είναι που ευρίσκεται το όριο της κατανάλωσης. Το όριο εκείνο που θα ικανοποιεί βασικές ανάγκες που θα παρέχει ικανοποίηση και ευτυχία στο άτομο. Εκείνο που τώρα είναι βέβαιο είναι ότι ο φαύλος κύκλος της κατανάλωσης δεν τελειώνει, γιατί η καταναλωτική μανία δεν έχει να κάνει με αυτά που διαθέτουμε, «αλλά με αυτά που έχουμε σε σχέση με τον γείτονα» αρχή που αποτελεί και την αρχή της καταναλωτικής μανίας.
Όταν δεν είχαμε τηλεοράσεις, τηλέφωνα και παρόμοια εργαλεία, υπήρχε πολύς ελεύθερος χώρος για κοινωνικές συναντήσεις πάσης φύσεως και τη δημιουργία κάποιας αίσθησης ισορροπίας. Τώρα έχουμε βίντεο, τηλεοράσεις, μηχανές fax,υπολογιστές με τους οποίους ανταλλάσσουμε μηνύματα, ευχές και κάνουμε διάφορες συναλλαγές, χωρίς να έχουμε την ανθρώπινη επικοινωνία με το συνάνθρωπό μας. Και ο ελεύθερος χρόνος έγινε ελάχιστος και συνεχώς τρέχουμε. Οι μηχανές επέφεραν μεγάλη πυκνότητα στις δραστηριότητές, αφού τώρα μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα ανά μονάδα χρόνου σε σύγκριση με το παρελθόν. Ξεκινώντας από την αρχή « ότι δεν μπορούμε να μείνουμε πίσω από τους άλλους, αποκτούμε, ότι αποκτά ο πλησίον μας», και η ασταθής διαδικασία της συγκέντρωσης περισσότερων εργαλείων, ύπαρξης λιγότερης ευτυχίας και συμπύκνωσης του χρόνου μας συνεχίζεται. Ας δούμε όμως επίκαιρα παραδείγματα των επιπτώσεων της καταναλωτικής μανίας στο περιβάλλον:
Η κατανάλωση του νερού για αρδεύσεις και οικιακή χρήση είναι τυπική περίπτωση της ιδεολογίας ότι ο πλανήτης είναι άπειρος και τα προβλήματα κάπου μακριά από εμάς. Η σπατάλη του νερού για αρδεύσεις είναι τεράστια, λόγω της τιμής του ύδατος. Στη Μεσσαρά η υπεράντληση έχει κατεβάσει τον υδροφόρο ορίζοντα, κατά 20 μέτρα τα τελευταία τριάντα χρόνια με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν μελλοντικά με απερήμωση. Επίσης τα κακοσυντηρρημένα δίκτυα του Ηρακλείου που έχουν μόνιμα διαρροές και συχνές διακοπές με αποτέλεσμα το νερό να είναι σχεδόν ακατάλληλο και όλοι μας να αγοράζουμε εμφιαλωμένο. Παγκοσμίως οι ποσότητες ανανεώσιμου ύδατος θα μειωθούν μέχρι 50% το 2010 (State of the World Norton, New York) Το Πεκίνο και το Ισραήλ αντιμετωπίζουν ελλείψεις που σήμερα έχουν φθάσει σε οριακό σημείο, γεγονός που οδήγησε το Ισραήλ να εφαρμόσει εκτεταμένα προγράμματα αφαλάτωσης.
Τα «Φράγματα» και η υπερβολική άντληση στις ΗΠΑ έχουν οδηγήσει 364 ήδη ψαριών κοντά στην εξαφάνιση. Τα φράγματα του ποταμού Σακραμέντο στη Καλιφόρνια εμποδίζουν τους σολομούς να προχωρήσουν προς τις πηγές για να εναποθέσουν τα αυγά τους. Από 120.000 άτομα το 1960, το 1990 μόνο 400 έφθασαν στις περιοχές ωοτοκίας. Στον ποταμό Σνέικ το 1991 μόνο 4 σολομοί κατάφεραν να περάσουν τα 8 φράγματα που ορθωνόταν στο δρόμο τους. Αν δεν ληφθούν μέτρα ορθής διατίμησης, ανακύκλησης και φειδωλής χρήσης, η σημερινή σπατάλη θα είναι μοιραία για πολλούς.
Η απόδοση στη χρήση «ενέργειας» ποικίλει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Οι ανεπτυγμένες χώρες την σπαταλούν κατά κόρον, αλλά χρησιμοποιούν 40% λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή ίδίων αγαθών και υπηρεσιών από τις υπο ανάπτυξη χώρες (N.Lennsen). Οι υπό ανάπτυξη χώρες εξελίσσονται με παραδοσιακές σπατάλες τεχνολογίας και η υποδομή τους είναι ενεργοβόρα.
Το μεγάλο όμως πρόβλημα της Αθήνας, του Ηρακλείου της Θεσσαλονίκης και κάθε μεγάλης πόλης είναι το ιδιωτικό αυτοκίνητο. Ένα σύνηθες αυτοκίνητο έχει 1000 κιλά μέταλλο, 100 κιλά πλαστικό και ότι η παραγωγή αυτών των υλικών συνεπάγεται σε τοξικά υλικά και άλλες μορφές ρύπανσης. Το αυτοκίνητο όμως αποτελεί μια ιδιόμορφη μορφή κατανάλωση. Δεν ρυπαίνει μόνο μόνο με την κατασκευή και τη λειτουργία του. αλλά κυριολεκτικά γεμίζει τις πόλεις με την παρουσία του. Ρίξτε μια ματιά στο Ηράκλειο αυτές τις γιορτινές ημέρες, όπου φέτος δεν απαγορεύθηκε η κυκλοφορία στον περίφημο σταυρό, θα διαπιστώσετε το παράδοξο οι δρόμοι να καταλαμβάνονται από τους πεζούς, ανάμεσα στους οποίους ελίσσονται οχήματα με κάθε γραφικότητα και στα πεζοδρόμια να είναι σκαρφαλωμένα όσα οχήματα έτυχε να μην κινούνται.
Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα υπερκατανάλωσης σε όλους τους τομείς, αλλά υπάρχουν και μηνύματα αισιοδοξίας, εάν ο καθένας από μας αλλάξει στάση ζωής και ελαττώσει την κατανάλωση σ΄ ένα τεράστιο φάσμα όπως: εξοικονόμησης ενέργειας, νερού, τροφής, μείωση μανιώδους συγκέντρωσης εργαλείων, αντικειμένων, επικίνδυνων και πολλών αντιαισθητικών παιχνιδιών κ.λ.π. Είναι δικό μας ζήτημα να ζητήσουμε την ευτυχία εκεί όπου πράγματι μπορεί να υπάρχει, στην αρμονική επικοινωνία και συμβίωση με τους συνανθρώπους και το περιβάλλον. Γνωστά δράματα βαθύπλουτων που πέθαναν δυστυχείς, όπως του Χιούζ, του Αριστοτέλη και της Χριστίνας Ωνάση, δείχνουν ότι ο καταναλωτισμός επ΄ ουδενί λόγω δεν αποτελεί ικανή συνθήκη ανθρώπινης ηρεμίας.. Ο καταναλωτισμός έχει δύο σημαντικά χακτηρισιτικά: δεν επιφέρει καμιά μακροχρόνια ικανοποίηση και, αν συνεχισθεί με τον τρέχοντα ρυθμό θα οδηγήσει το περιβάλλον και την κοινωνία μας σε κρίση χωρίς ιστορικό προηγούμενο.
Από την άλλη αν σε όλα αυτά προστεθεί η τηλεόραση, η οποία εξελίσσεται γοργά σε παγκόσμιο διδασκαλείο διαφθοράς, βίας και ανομίας. Αντικειμενικός σκοπός η πλύση του εγκεφάλου που επιχειρείται με τη διαφήμιση, τη συνθηματολογία, την υπεραπλούστευση, την ισοπέδωση, την αποθέωση του απατηλού και τον αξωραισμό του μηδαμινού. Ο πολίτης ανυποψίαστος και ανυπεράσπιστος περιλούζεται νυχθημερόν από τον χειμαρρώδη βόρβορο που ξεχύνεται συχνά στη κατοικία του από τις τηλεοπτικές οθόνες. Οι πρώτες ύλες που του σερβίρουν είναι συνήθως βία, το αίμα, και ο θάνατος. Και κυρίως τα εξαχρειωμένα κοινωνικά πρότυπα, εστίες ψυχικής μόλυνσης, πνευματικής ιδιωτείας και κυρίως ευτελισμού της προσωπικής αξιοπρέπειας. Ο άγριος ανταγωνισμός μεταξύ των σταθμών, υπαγόρευσε τη φρίκη των εικόνων στο ατύχημα στα Τέμπη, απανθρακωμένα και διαμελισμένα πτώματα και θρήνους. Αυτό το άγριο κυνήγι του αποτρόπαιου και της υπερκατανάλωσης εικόνων φρίκης, παίρνει συχνά διαστάσεις σαδισμού και απανθρωπιάς.
Το αντίδοτο στην ηθική αυτή κατάπτωση είναι από θεολογικής άποψης η ειλικρινής μετάνοια και εξομολόγηση και από κοσμικής η «ανθρωπιά».
Η ανθρωπιά είναι κυκλική παρουσία. Δεν βρίσκεται στραμμένη προς ένα μονάχα σημείο του ορίζοντα, είναι στραμμένη σε κάθε σημείο της γης, όπου υπάρχει πόνος, στέρηση, αρρώστια, πόλεμος, δυστύχημα, λοιμός, παιδιά που δεν συμπληρώνουν το πέμπτο έτος της ζωής από έλλειψη βασικών αγαθών, σένα κόσμο υπερκαταναλωτισμού και παχυσαρκίας.
Εκείνος που είναι αληθινά ανθρώπινος, όχι δεν έχει δικαίωμα, όχι δεν έχει χρέος, δεν μπορεί να μην είναι σε κάθε περίσταση ανθρώπινος. Πρέπει πολλά να αρνηθείς για να κερδίσεις τα ουσιώτερα, αλλά προ πάντων να κερδίσεις την « σωτηρία της ψυχής που είναι υπέρτατος νόμος»
ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.